Een gezonde en gewaardeerde investering in personeel

Een poos geleden kwam ik in gesprek met de eigenaresse van een klein zorgbureau. Ze wilde graag iets leuks en nuttigs organiseren voor haar personeel en ze vroeg of ik iets voor haar kon betekenen.

Hieruit volgde een voorlichtingsavond over tiltechnieken in de zorg. Ik vertelde eerst over de juiste manier van bukken, waarom dat op die manier het beste is en waarom andere manieren klachten kunnen veroorzaken. Na de theorie kwam de praktijk en gingen we oefenen. Al snel kwamen de vragen los. “Maar hoe doe je dat dan als iemand laag zit, of hoe doe je dat als je iemand uit een stoel optilt, en hoe… “. Samen namen we de diverse omstandigheden door en oefenden met elkaar om het zo goed mogelijk voor elkaar te krijgen.

De avond werd zeer gewaardeerd door de dames. Het was een avond met duidelijke informatie en het was leuk om elkaar eens over het werk te spreken in een andere omgeving. De vraag kwam dan ook snel of we dit misschien vaker konden doen.

Een half jaar later hadden we weer een bijeenkomst. We koppelden kort terug naar de vorige keer en gingen nu dieper in op iemand omdraaien in bed, het gebruik van hulpmiddelen zoals een glijlaken en het aantrekken van steunkousen. De twee uur vlogen voorbij, mede door het actief bezig zijn en het uitwisselen van ervaringen. Er kwam van alles ter sprake, zowel werk gerelateerd als privé. Zolang het met houding en beweging te maken had was het passend voor deze avond en dus bespreekbaar. Het was ook leuk om te zien dat er zeker wat was blijven hangen van vorige keer en dat diverse dames bewuster met de houding bezig waren geweest.

Na afloop keken we terug op twee geslaagde avonden. De werkplekvoorlichting was een gezonde en gewaardeerde investering in het personeel.

Het belang van een goede slaaphouding

We slapen wat af in ons leven en dat is maar goed ook. Tijdens de slaap herstelt het lichaam zich zodat je er weer een dag tegenaan kan gaan. De slaaphouding heeft veel invloed op dit herstel.

Als je op de buik slaapt voelt dat voor veel mensen veilig aan. Maar de rug kan niet optimaal herstellen van de dagelijkse belasting waardoor op den duur klachten kunnen  ontstaan. We hebben allemaal tussenwervelschijven in de rug. Dat zijn een soort schokdempers gevuld met vocht. Overdag als je rechtop bent worden die schokdempers door je gewicht langzaam wat uitgeknepen als een soort spons. ’s Nachts als je ligt vullen die sponzen zich weer met vocht zodat ze de volgende dag weer optimaal kunnen werken. Als je op je buik ligt heb je nog altijd druk op de onderste tussenwervelschijven waardoor de sponsachtige schokdempers zich dus niet kunnen herstellen. Dit kan op den duur klachten geven. Daarnaast worden de rugspieren niet geheel ontspannen als je op de buik ligt wat ook nare rugpijn kan geven. Verder is op de buik slapen slecht voor de nek omdat je altijd met je hoofd wat gedraaid ligt. Dit geeft dezelfde druk op de tussenwervelschijven in de nek waardoor ook daar minder herstel plaatsvindt.

Op de zij of op de rug slapen is dus voor het herstel van het lichaam de beste slaaphouding. Tegenwoordig zijn er veel goede matrassen en kussens te koop die een goede steun bieden op de plekken waar je dat het meest nodig hebt. Probeer als je op de zij ligt de armen vrij voor je neer te leggen en niet geklemd onder het kussen of je hoofd, zodat de schouder goed kan ontspannen.

Slaap lekker!

Ik moet sporten, maar wat is een goede sport voor mij?

De meeste mensen weten dat sporten gezond is. En als je last krijgt van je lichaam in de zin van rugpijn, stijfheid, nekklachten of gewrichtspijnen dan is de stimulans om te gaan sporten meestal ook weer groter.

In mijn praktijk krijg ik dan ook vaak de vraag welke sport ik adviseer. Men heeft gelezen dat zwemmen erg goed is, sommige artsen raden fitness aan. Of mensen zijn fanatieke volleyballers en vragen aan mij of dat nog wel mag. Mijn antwoord is dan altijd dat ik niemand iets kan verbieden en dat je sporten ook niet kan dwingen.

Sport moet leuk zijn. Dat is regel nummer 1. Dus als je iets wilt gaan doen bedenk dan eerst wat je leuk lijkt. Als je iets gaat doen, omdat het moet kan er zoveel spanning bij ontstaan dat het averechts werkt. Of het kost je zoveel energie om je ertoe te zetten dat je minder fit thuis komt. Daarnaast kijk je naar eventueel mogelijke begeleiding. In elke sport wordt wel training gegeven of kun je adviezen lezen op internet. Verdiep je in de techniek en bouw iets rustig op.

Als je lichaam veel klachten geeft en je bent van jezelf een enorme doorzetter dan is een teamsport vaak niet zo handig. Het luisteren naar je lichaam en de grenzen die het aangeeft, blijft belangrijk. Ben je iemand die extra stimulans nodig heeft dan is een solosport weer niet zo verstandig. Ga je met anderen mee dan zeg je niet zo snel af en verleg je voorzichtig je grenzen.

Sport is dus iets heel persoonlijks. Niemand die jou kan vertellen wat je moet. En heb je een leuke sport gevonden en wil je weten of dat handig is met jouw lichamelijke klachten dan kan je de oefentherapeut vragen om bepaalde technieken samen door te nemen zodat de balans in het lichaam niet verstoord wordt.

Waarom oefentherapie?

Bij de oefentherapeut doe je natuurlijk oefeningen. Nu kun je overal oefeningen vandaan halen. Ze staan in de Libelle, op internet, je krijgt een briefje mee van de dokter of iemand vertelt je hoe je een oefening moet doen. Maar doe je het dan ook goed?

Als je nog nooit auto hebt gereden en iemand vertelt je hoe dat dan moet, kan je dan autorijden? Als je op een briefje leest hoe je een nieuwe Playstation game moet doen, doe je het dan meteen goed? Nee, natuurlijk niet. Dat moet je veel doen, herhalen, en dan het liefst onder begeleiding van iemand die er verstand van heeft.

Zo is het ook met oefeningen doen. Bij de oefentherapeut leer je hoe je bepaalde bewegingen moet maken. Je leert bewust te worden en te voelen wat het lichaam doet. Je leert hoeveel spanning je moet maken om iets voor elkaar te krijgen. En als je dagelijkse houdingen of bewegingen gaat oefenen dan train je die ook in. Door herhaling en bewust worden via spiegels en mondelinge begeleiding krijg je zo steeds meer controle over het lichaam en het bewegen.

En dat is dan meteen ook de kracht van de oefentherapeut, niet alleen adviseren maar ook doen!

Onze werkplek is wel goed hoor…

Als ik bedrijven benader voor het instellen van de juiste werkplek krijg ik vaak als antwoord: “Onze werkplek is wel goed hoor. We hebben allemaal dure bureaus en stoelen aangeschaft dus dat zit wel goed.” Mijn vraag is dan wie die stoelen en bureaus dan heeft ingesteld. En hoe zitten de werknemers dan op die dure stoelen. Vaak is daar nog niet naar gekeken en juist daar haal je het stukje winst voor het voorkomen van ziekteverzuim.

Je kan allemaal mooie en ergonomische kantoormeubelen neerzetten, maar als de personen die ermee moeten werken er niet op de juiste manier gebruik van maken heeft het nog weinig waarde. Daarom is het belangrijk dat ten eerste de stoel en het bureau op de persoon die erachter/erop zit worden afgesteld, maar ook dat de werknemer de juiste houding leert op de werkplek.

Laatst kwam ik op een kantoor waar alle bureaus aan elkaar vast stonden en alle computerschermen op één hoogte waren. Een mooi gezicht, alles strak. De ene dame die er werkte was 1.82m lang en de andere dame 1.64m. en allebei hadden ze nek- en schouderklachten. Toen ik wegging stond alles niet zo strak op één lijn meer, maar zaten de dames wel ontspannen rechtop en gaven meteen aan dat ze met minder spanning aan het werk waren. Met tips voor de juiste zithouding, de stand van de schouders bij typen, de plek van het toetsenbord en de documenten liet ik ze tevreden achter. Als afsluiting gaf ik nog tips hoe ze elkaar kunnen helpen de houding ook toe te passen, gegoten in een soort wedstrijd werkt dat ook weer stimulerend voor het team.

Je kan de omgeving dus aanpassen aan de persoon, maar als die persoon zelf niet aan de houding werkt heeft het nog weinig toegevoegde waarde. Vandaar: oefentherapie!

Urineverlies is niet gewoon

Volgens de cijfers die bekend zijn bij de huisartsen heeft 5-7% van de vrouwen dagelijks urineverlies, en zelfs 14% van de vrouwen boven de 65 jaar. Dit lijkt al best veel, maar de werkelijke cijfers liggen vast veel hoger. Tegenwoordig vinden veel vrouwen het normaal dat je wel eens een druppel verliest, of dat je moet sporten met maandverband in. Als je kinderen hebt gekregen hoort dat er gewoon bij wordt vaak gedacht. Voor dit soort klachten gaat men niet zo snel naar de huisarts, want het is best moeilijk om over te praten. In deze tijd zijn er nog weinig taboes wat gespreksonderwerpen met vriendinnen onder elkaar betreft, maar urineverlies, nee, daar heb je het niet over.

Terwijl er zeker wat aan te doen is. Met de juiste training, begeleiding en discipline hoef je geen inlegkruisje of maandverband meer te gebruiken bij het hardlopen. Dan kan je lekker op de trampoline met je kinderen, of een flinke lachbui krijgen met je vriendinnen.

Zoals ik al in een eerder stuk heb beschreven is bekkenbodemtraining voor en na de zwangerschap erg belangrijk. En zoals je de buikspieren moet blijven trainen om een beetje in vorm te blijven, en je conditietraining moet blijven doen om het op peil te houden, is bekkenbodemtraining ook iets wat je moet blijven doen om de kracht op peil te houden.

Alleen de vraag is hoe doe je dat nou. Veel vrouwen zijn gefocust op het aanspannen en vergeten dat het loslaten van een spier ook bij training  en beheersing hoort. Als de bekkenbodem te gespannen is kan je dezelfde problemen krijgen als bij een te slappe bekkenbodem. Meestal wordt er dan alleen maar meer aangespannen en zo blijf je in een cirkel van verkeerd gebruik.

In mijn praktijk geef ik gerichte training in het aan- en ontspannen van de bekkenbodem. Dit in combinatie met de ademhaling en het verbeteren van de houding, want dit alles heeft invloed op elkaar. De laatste tijd raad ik hierbij ook de epino aan, omdat je met dit hulpmiddel zeer duidelijk kan zien wat je doet en je training meetbaar wordt.

Urineverlies is niet gewoon, je moet er alleen wel wat voor doen.

Soms moet je blijven zoeken

Een jongedame van begin 20 kwam bij me met lage rug- en bekkenklachten. De fysiotherapeut manipuleerde haar bekken regelmatig, omdat die steeds blokkeerde na tennis. Aan mij de vraag van de fysiotherapeut of ik oefeningen voor haar had om het bekken los te houden en stabiel door middel van  gerichte buikspieroefeningen.

Uit onderzoek bleek inderdaad zwakte van de schuine buikspieren en stijfheid van de heupgewrichten. De behandeling begon daarom met diverse buikspieroefeningen en rekoefeningen. Ze oefende zeer fanatiek, want ze wilde graag weer op niveau kunnen tennissen. De kracht nam snel toe en de rekoefeningen gaven verlichting. Toch had ze na enkele behandelingen steeds na tennis weer last.

We gingen uitgebreid de tennishoudingen analyseren. Iets nabootsen in de praktijk is toch altijd even anders dan de sport echt beoefenen, maar wat me opviel was het wegdraaien van het been als ze een zijwaartse stap nam. Na het testen van de spierkracht van de heupspieren bleek dat de groep van kleine bilspieren nagenoeg geen kracht had aan de  linker kant. Bij iemand die veel sport en veel in beweging is verwacht je dat niet zo snel, maar toch kon ze amper haar been zijwaarts optillen. We begonnen snel met hele lichte training. Als je namelijk op een te hoog niveau instapt is de kans op overbelasting weer groot.

Met veel geduld en doorzettingsvermogen nam de kracht toe en kon ze haar been beter zijwaarts bewegen en kracht opvangen met dat been. De tennishouding verbeterde en de klachten verdwenen. Zo zie je maar dat de oplossing kan komen door te blijven zoeken. In de gezondheidszorg moeten we steeds meer in minder tijd doen waardoor je wel eens wat over het hoofd ziet. Maar uiteindelijk komt het gewenste resultaat.

Het nut van oefentherapie bij een diastase van de rechte buikspieren

Een poos geleden kreeg ik een dame onder behandeling waarbij de rechte buikspieren niet meer aansloten na de zwangerschap ( een zogenaamde diastase). Dit was al ontstaan na de geboorte van haar eerste kindje en omdat ze graag een tweede wilde had ze er niks mee gedaan. Na de tweede bevalling was het alleen maar erger geworden en volgens haar huisarts was er weinig aan te doen. Lange tijd liep ze ermee door totdat ze het echt zat was. De huisarts stuurde haar door naar mij.

Toen bij het onderzoek het hemd uitging schrok ik toch wel even. Zo erg had ik het niet eerder gezien. De buikinhoud kwam door gebrek aan steun van de buikspieren naar buiten puilen tussen de twee spierdelen door. Als de buikspier zo slap en uitgerekt is en zo slecht functioneert heeft het in eerste instantie geen nut om die te gaan trainen. Maar we hebben niet alleen rechte buikspieren. De schuine buikspieren functioneerden wel, maar waren ook ongetraind. Verder hebben we nog een dwarse buikspier laag in de onderbuik die steun geeft en ook de samenwerking van bekkenbodem en middenrif kan steun geven naar de buik toe.

Er volgde een trainingsschema waarbij we rustig opbouwden om niet te forceren. Spieren moeten de tijd krijgen om te versterken en instappen op een te hoog niveau geeft alleen maar frustratie en overbelasting. Door minimaal te beginnen creëer je controle en beheersing over de spieren en dat is wat we nodig hebben bij het dagelijks gebruik.

De diastase ging natuurlijk niet weg, maar werd wel vele malen minder. Er kwam weer vorm in de buik en er was meer gevoel van steun en kracht. De schuine buikspieren zijn enorm belangrijk om te trainen, zowel tijdens als na de zwangerschap. Dus als je zwanger bent, wilt worden of net bevallen bent: goed getraind zijn geeft meer steun!

De was ophangen, tips voor de goede houding

Niks lekkerder dan frisse dekbedovertrekken buiten gedroogd in de wind. Maar voordat je die op je bed hebt liggen moet je nog sjouwen met een volle wasmand en de natte spullen aan de lijn krijgen. Voor mensen met rug en schouderklachten valt dat niet altijd mee. Wat je vaak ziet is dat de wasmand gedragen wordt met de buik:

doordat je gaat hangen in de onderrug komt daar extra belasting op.

Til de wasmand daarom met een gestrekte rug. De rug- en buikspieren kunnen dan optimaal de rug ondersteunen. Bij het tillen hou je de schouders laag zodat je met de bovenarmspieren tilt en niet met de nek-schouderspieren.

Als je de was uit de wasmand haalt  doe je dat niet zo:

                                                maar zo : Door de mand op een verhoging te zetten hoef je minder ver te bukken.

Bij het ophangen van de was probeer je ook weer de rug zo recht mogelijk te houden, je duwt daarbij het borstbeen licht vooruit, en de schouders laag.

en dus niet zo: 

 

Uiteindelijk komt het allemaal weer neer op de basishouding, rug recht, knieën los, schouders laag en netjes bukken.

Succes met toepassen en geniet van de frisse was!

Herstel na total hipoperatie

Regelmatig zie ik mensen bij mij in de praktijk die een nieuwe heup hebben gehad. Ze komen dan meestal bij mij met lage rugklachten wat maar niet over wil gaan.  Deze klachten worden over het algemeen veroorzaakt door een verstoorde balans in bekken- en rompspieren door jarenlang verkeerd lopen en door de operatie.

De week na de operatie volgt er altijd in het ziekenhuis de zogenaamde revalidatie die gericht is op het zo snel mogelijk zelf redzaam zijn. Meestal volgen er dan nog enkele weken wat krachttraining en dan moet het klaar zijn. Hoe die spieren weer moeten gaan samenwerken en hoe de aangeleerde houding door de heupklachten moet verdwijnen wordt meestal niet getraind. En dan gaat het vaak mis.

Ik ga met deze mensen eerst terug naar de basis. Hoe span je een buikspier aan en hoe strek je de rug. De samenwerking van buik-, rug- en bilspieren wordt bewust gemaakt en getraind in diverse houdingen. Het vertrouwen in het geopereerde been moet weer terugkomen zodat dat been ook meer gebruikt gaat worden. En zo kom je op de houding die weer op 2 benen  moet zijn en niet uitwijkend naar de sterke kant. Deze houding wordt dan weer toegepast bij alle dagelijkse houdingen en bewegingen, dus lopen, traplopen, maar ook bukken, tillen en zitten.

Naar mijn mening is revalidatie na een operatie aan het bewegingsapparaat tegenwoordig teveel gericht op snel herstel en niet op bewust herstel. Om klachten in de toekomst te voorkomen zou meer geïnvesteerd moeten worden in herstel van het hele lichaam en niet alleen trainen van het geopereerde lichaamsdeel. Oefentherapie kijkt altijd naar het hele lichaam en de samenwerking van de gewrichten en spieren in het dagelijks leven. Daarom is oefentherapie een logisch vervolg op revalidatie na een total hip.